Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία που η αλαζονεία δεν φοράει μάσκα· εμφανίζεται κατάφατσα, φουσκωμένη από αυτοπεποίθηση, με τη βεβαιότητα πως ο κόσμος της ανήκει. Και άλλες φορές, πιο ύπουλα, καλύπτεται πίσω από το χαμόγελο της γνώσης, τη γοητεία του τεχνοκράτη, την κληρονομιά της ιστορίας ή τον καθρέφτη της στρατηγικής.
Ο Ρητορικός Αυτοθαυμασμός
Υπάρχει εκείνος ο τύπος που ερωτεύεται τα ίδια του τα λόγια. Γοητευτικός, θεατρικός, εμβληματικός στην εκφορά, καλλιεργεί μια αλαζονεία που γεννιέται από την αίσθηση ότι αυτό που εκπέμπει είναι αρκετό για να καθοδηγήσει το πλήθος. Δεν χρειάζεται να αποδεικνύει, διότι πιστεύει ότι ήδη είναι. Δεν ακούει — μόνο μιλάει. Η αλαζονεία του είναι ρητορική, μεγαλόπνοη, σχεδόν ποιητική, αλλά αποκομμένη από την πράξη. Είναι ο τύπος που πείθει, αλλά δύσκολα πράττει.
Ο Τεχνοκρατικός Υπερεγκέφαλος
Υπάρχει κι εκείνος που πιστεύει ότι ο αλγόριθμος ξέρει καλύτερα. Με ορθολογισμό και φινέτσα, εκπέμπει την πεποίθηση ότι η γνώση του είναι αδιάψευστη. Δεν επιδεικνύεται φωναχτά, αλλά κοιτά με ύφος που υπαινίσσεται: “Ξέρω περισσότερα από εσένα.” Αυτή είναι η αλαζονεία της διανοητικής υπεροχής, της επιστημοσύνης που χάνει την επαφή με την ανθρωπιά. Είναι μια σιωπηλή, καλλιεργημένη αλαζονεία – πιο επικίνδυνη γιατί παρουσιάζεται ως αντικειμενική.
Ο Μύθος της Φαινομενικής Αλαζονείας
Και ύστερα υπάρχει η παρεξηγημένη μορφή. Εκείνος που δεν χαμογελά εύκολα, που εκπέμπει μια φαινομενική ψυχρότητα, που δείχνει να κρατά αποστάσεις. Μα αν σκάψεις βαθιά, δεν είναι αλαζονεία· είναι προστασία. Είναι η υπερηφάνεια που χτίστηκε από εμπειρίες, η σοφία που δεν φλυαρεί, η σιωπή που δεν υποτιμά. Αυτός ο τύπος δεν θέλει να αγαπηθεί από όλους — θέλει μόνο να επιβιώσει με τιμή. Δεν ζητά την αποδοχή, αλλά απαιτεί τον σεβασμό. Δεν προσποιείται ταπεινότητα, αλλά την έχει – με τρόπο απόμακρο, αλλά αληθινό.
Το Πρόσωπο της Νηφαλιότητας
Κι έπειτα… εμφανίζεται εκείνος που δεν χρειάζεται να υψώσει τη φωνή. Δεν χρειάζεται να επιδείξει τίποτα. Είναι εκεί — ήρεμος, συγκεντρωμένος, ανεπηρέαστος από τις φωνές γύρω του. Η δύναμή του είναι η σταθερότητα. Το πάθος του, η ηρεμία. Η στρατηγική του, η πίστη στην κοινή λογική.
Αυτός ο τύπος δεν δελεάζεται από τον θόρυβο ούτε σκύβει μπροστά στις σειρήνες της εξουσίας. Αντιθέτως, βαδίζει με προσήλωση στον στόχο, με σεβασμό για τον θεσμό, με πίστη στους ανθρώπους του και αγάπη για κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του. Κι αν η αλαζονεία ψιθυρίζει «είμαι καλύτερος», η νηφαλιότητα απαντά: «είμαι υπηρέτης».
Μπορείς να τον εμπιστευτείς. Όχι γιατί το λέει, αλλά γιατί το δείχνει καθημερινά. Η σιγουριά του δεν είναι κούφια — είναι το αποτέλεσμα δουλειάς, στοχασμού, και μιας αξιοπρέπειας που δεν κάνει εκπτώσεις.
Αυτός ο τύπος είναι εκεί όταν όλα καταρρέουν και δεν φεύγει. Δεν εντυπωσιάζει. Δεν υπόσχεται εύκολα. Δεν κουράζεται να εξηγεί. Είναι σταθερός σαν άγκυρα και διαυγής σαν καθαρό νερό. Σ’ έναν κόσμο γεμάτο πόζα, παραμένει ουσία.
Και μόνο σ’ αυτόν θα άξιζε να δοθεί η εμπιστοσύνη. Όχι γιατί την απαιτεί, αλλά γιατί την εμπνέει.