Το ερώτημα αυτό επανέρχεται συχνά, ιδίως τα τελευταία χρόνια όπου οι έννοιες "νευροδιαφορετικότητα" και "γνωστικά προφίλ" συζητούνται περισσότερο. Η σύγχυση προκύπτει κυρίως όταν η χαρισματικότητα συγχέεται με τον αυτισμό ή άλλες νευροαναπτυξιακές διαφορές.
💠 Τι είναι η Χαρισματικότητα;
Η χαρισματικότητα είναι μια μορφή υψηλής διανοητικής και συναισθηματικής ευαισθησίας, που συνδυάζει:
Μεταφορική σκέψη και συμβολισμό
Δημιουργικότητα και φαντασία
Πολυδιάστατη επεξεργασία πληροφοριών
Ανάγκη για νόημα, ελευθερία και αλήθεια
Δεν πρόκειται για ανωτερότητα, αλλά για έναν ιδιαίτερο τρόπο κατανόησης και σύνθεσης του κόσμου.
🧠 Τι είναι ο Αυτισμός;
Ο αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, με κύρια χαρακτηριστικά:
Δυσκολία στην αφαιρετική σκέψη
Κοινωνική αμηχανία ή απομόνωση
Τάση για κυριολεκτική αντίληψη
Έλλειψη φαντασιακής λειτουργίας (π.χ. συμβολικού παιχνιδιού ή μεταφοράς)
Οι γνωστικές λειτουργίες ενός ατόμου στο φάσμα του αυτισμού διαφέρουν ποιοτικά από αυτές ενός χαρισματικού ατόμου.
⚖️ Μπορούν να συνυπάρχουν;
Ενώ υπάρχει ο όρος "twice-exceptional" (2e) για περιπτώσεις συνύπαρξης αυτισμού και χαρισματικότητας, είναι κρίσιμο να τονίσουμε ότι:
Δεν είναι η τυπική περίπτωση.
Δεν πρόκειται για συγχώνευση ιδιοτήτων, αλλά για παράλληλη παρουσία στοιχείων με διαφορετική προέλευση και λειτουργία.
Η χαρισματικότητα απαιτεί φαντασία, αυθορμητισμό και συνθετική ικανότητα. Ο αυτισμός χαρακτηρίζεται από τάση για σταθερά μοτίβα και κυριολεκτικότητα — πράγματα που έρχονται σε αντίθεση με τις παραπάνω λειτουργίες και εγείρουν σοβαρούς προβληματισμούς για τη συγκεκριμένη περίπτωση.
🔍 Γιατί έχει σημασία η διάκριση;
Η λανθασμένη ερμηνεία ή διάγνωση μπορεί:
Να στερήσει από το παιδί τη σωστή υποστήριξη
Να δημιουργήσει στίγμα ή ψυχολογικό βάρος
Να αποτρέψει την ανάπτυξη των δυνατοτήτων του
Δεν είναι όλα τα διαφορετικά παιδιά "διαταραχές". Κάποια είναι απλώς... χαρισματικά.
🔷 Η χαρισματικότητα δεν είναι παθολογία. Είναι διαφορετική οπτική και βαθύτερη πρόσληψη της πραγματικότητας. Και αυτή η φωνή αξίζει χώρο — όχι ετικέτα.
📚 Βιβλιογραφία
Cross, T. L. (2011). On the social and emotional lives of gifted children. Prufrock Press.
Silverman, L. K. (2013). Giftedness 101. Springer Publishing Company.
Winner, E. (1996). Gifted children: Myths and realities. Basic Books.
Baron-Cohen, S. (2008). Autism and Asperger Syndrome. Oxford University Press.
Neihart, M., Reis, S. M., Robinson, N. M., & Moon, S. M. (2002). The social and emotional development of gifted children: What do we know? Prufrock Press.