Εισαγωγή
Στο ελληνικό παραδοσιακό εκπαιδευτικό σύστημα, η χαρισματικότητα δεν αναγνωρίζεται και δεν υποστηρίζεται με συγκεκριμένες δομές. Αυτό οδηγεί πολλές φορές σε μια λανθασμένη ταύτιση των χαρισματικών μαθητών με τον αυτισμό. Οι εκπαιδευτικοί και οι ειδικοί, μη έχοντας την κατάλληλη επιμόρφωση, τείνουν να ερμηνεύουν κάποιες συμπεριφορές χαρισματικών παιδιών ως χαρακτηριστικά διαταραχής του αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη λάθος διάγνωση και τη μη ορθή υποστήριξη αυτών των παιδιών.
Χαρακτηριστικά των Χαρισματικών Παιδιών
Υψηλές γνωστικές ικανότητες και γρήγορη επεξεργασία πληροφοριών.
Ισχυρή ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και εύρεσης εναλλακτικών λύσεων.
Ενδιαφέροντα που μπορεί να μην ταιριάζουν με την ηλικιακή τους ομάδα.
Ικανότητα να μαθαίνουν αυτόνομα και να κατανοούν αφηρημένες έννοιες σε μικρή ηλικία.
Κοινωνικές δυσκολίες λόγω διαφορετικού τρόπου σκέψης, αλλά κατανόηση των κοινωνικών κανόνων.
Χαρακτηριστικά των Παιδιών με ΔΑΦ
Δυσκολία στην κοινωνική επικοινωνία και στις αλληλεπιδράσεις.
Έντονη προσήλωση σε ρουτίνες και ενδιαφέροντα με επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά.
Δυσκολία στην κατανόηση κοινωνικών κανόνων και εκφράσεων του προσώπου.
Ευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα.
Δυσκολία στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών και της προοπτικής των άλλων.
Κύριες Διαφορές Μεταξύ Χαρισματικότητας και Αυτισμού
Κοινωνική Επίγνωση: Τα χαρισματικά παιδιά μπορεί να είναι εσωστρεφή ή να μην βρίσκουν κοινά ενδιαφέροντα με τους συνομηλίκους τους, αλλά κατανοούν τους κοινωνικούς κανόνες. Τα αυτιστικά παιδιά δυσκολεύονται να κατανοήσουν αυτούς τους κανόνες.
Προσαρμοστικότητα: Τα χαρισματικά παιδιά μπορούν να προσαρμοστούν σε νέες καταστάσεις όταν χρειαστεί, ενώ τα αυτιστικά συχνά δυσκολεύονται με αλλαγές στη ρουτίνα τους.
Σκέψη και Μάθηση: Οι χαρισματικοί μαθητές αναπτύσσουν αυτόνομες στρατηγικές μάθησης, ενώ τα αυτιστικά παιδιά έχουν συχνά συγκεκριμένους τρόπους σκέψης και μάθησης που είναι άκαμπτοι.
Ανεξαρτησία: Ένα χαρισματικό παιδί μπορεί να αναπτύξει αυτονομία και να οργανώσει τη ζωή του, ενώ ένα αυτιστικό παιδί συχνά χρειάζεται συνεχή υποστήριξη στην καθημερινότητά του.
Συνέπειες της Λάθος Ταύτισης
Η λάθος διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε ακατάλληλη εκπαιδευτική παρέμβαση. Ένα χαρισματικό παιδί που χαρακτηρίζεται αυτιστικό μπορεί να στερηθεί τις κατάλληλες προκλήσεις και ευκαιρίες που χρειάζεται για να αναπτύξει το δυναμικό του. Αντίστοιχα, ένα αυτιστικό παιδί που θεωρείται απλώς «χαρισματικό και ιδιαίτερο» μπορεί να μείνει χωρίς την αναγκαία υποστήριξη.
Τι Πρέπει να Γίνει;
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών σχετικά με τη διαφοροποίηση μεταξύ χαρισματικότητας και αυτισμού.
Ορθή αξιολόγηση ώστε να αποφεύγονται οι αρνητικές συνέπειες της λάθος διάγνωσης.
Βιβλιογραφία
Webb, J. T., Amend, E. R., Webb, N. E., Goerss, J., Beljan, P., & Olenchak, F. (2005). Misdiagnosis and Dual Diagnoses of Gifted Children and Adults: ADHD, Bipolar, OCD, Asperger’s, Depression, and Other Disorders. Scottsdale, AZ: Great Potential Press.
Silverman, L. K. (2013). Giftedness 101. Springer Publishing Company.
Grandin, T. (2006). Thinking in Pictures: My Life with Autism. Vintage.