Η λεγόμενη "Βουβή Εβδομάδα" αποτελεί την τελευταία εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πριν από το Σάββατο του Λαζάρου. Είναι μια περίοδος ησυχίας και πνευματικής περισυλλογής, όπου κατά την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν τελείται καμία Θεία Λειτουργία. Η σιωπή της εβδομάδας αυτής δεν είναι απουσία ζωής, αλλά προσμονή. Ωστόσο, παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες ένα φαινόμενο που αλλοιώνει την ουσία αυτής της περιόδου: η τέλεση Προηγιασμένων Θείων Λειτουργιών στα σχολεία, προκειμένου να προλάβουν οι μαθητές να κοινωνήσουν πριν από το Πάσχα.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία προβλέπει ότι κατά την εβδομάδα μετά την Ε' Κυριακή των Νηστειών (Κυριακή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας) και μέχρι το Σάββατο του Λαζάρου, δεν τελείται καμία Θεία Λειτουργία. Η εβδομάδα αυτή είναι αφιερωμένη στην ησυχία και τη μετάνοια, και προετοιμάζει πνευματικά τους πιστούς για τα Άγια Πάθη. Η σιωπή είναι μέρος της λατρείας. Το λειτουργικό αυτό κενό είναι βαθύ και συμβολικό.
Η πράξη στα σχολεία και η πίεση της καθημερινότητας
Στο σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο, παρατηρείται η πρακτική τέλεσης Προηγιασμένων Θείων Λειτουργιών για τους μαθητές κατά τη Βουβή Εβδομάδα, ώστε να προλάβουν να κοινωνήσουν πριν κλείσουν τα σχολεία για το Πάσχα. Η πρόθεση είναι παιδαγωγικά θεμιτή, όμως λειτουργικά προβληματική. Πολλοί ιερείς έρχονται σε δύσκολη θέση: αν αρνηθούν, θεωρούνται αυστηροί· αν συναινέσουν, παραβαίνουν την παράδοση.
Τι χάνεται όταν χάνεται η σιωπή;
Η σιωπή της Βουβής Εβδομάδας είναι μια ευκαιρία εσωτερικής ηρεμίας, απαλλαγής από τις τυπικότητες και μετάβασης σε βαθύτερη πνευματικότητα. Όταν αυτή αντικαθίσταται από σχολική λειτουργία "για να μην χαθεί η ευκαιρία", το Πάσχα μετατρέπεται σε εκπαιδευτικό καθήκον. Τα παιδιά δεν καλούνται να ζήσουν το μυστήριο της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά να "προλάβουν να κοινωνήσουν".
Προτάσεις για παιδαγωγικό και εκκλησιαστικό διάλογο
Επαναξιολόγηση της αναγκαιότητας λειτουργίας εντός της Βουβής Εβδομάδας.
Ενίσχυση της παρουσίας των παιδιών στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας μέσω οικογενειακής και σχολικής ευαισθητοποίησης.
Καλλιέργεια του νοήματος της σιωπής ως λειτουργικής πράξης.
Βιβλιογραφία
Τρεμπέλας, Π. Ν. (2002). Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας. Αθήνα: Ο Σωτήρ.
Καλλίνικος, Μητροπολίτης Εδέσσης. (1996). Λειτουργικά Θέματα. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πουρναρά.
Ιερά Μονή Ορμύλιας. (1999). Η Μεγάλη Εβδομάδα και το Άγιον Πάσχα: Λειτουργική Ερμηνεία. Ορμύλια Χαλκιδικής: Ι.Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Χρυσοστομίδης, Α. (2020). "Η Βουβή Εβδομάδα και η σημασία της σιωπής στην Ορθόδοξη λατρεία". Θεολογία, 91(3), 112–125.
Λειτουργικόν (Τυπικόν της Εκκλησίας της Ελλάδος). (1980). Αθήνα: Αποστολική Διακονία.